Rabindranath Tagore (7 maja 1861 w Kalkucie

LOGOWANIE

Pewien noblista z Kalkuty
nie chciał żyć w świecie zatrutym
wojną, przemocą,
biedą, niemocą,
brzmią w jego pieśniach te nuty.

(ebs)

Rabindranath Tagore - indyjski poeta, prozaik, filozof, kompozytor, malarz i pedagog. Został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1913. Była to pierwsza Nagroda Nobla dla Hindusa, jak również dla Azjaty.

Urodził się 7 maja 1861 w Kalkucie.

Opublikował ponad 50 tomików poezji, ponad 100 opowiadań, 12 powieści, kilkanaście utworów scenicznych, wiele rozpraw, artykułów i studiów. W 1912 roku zostały opublikowane "Pieśni ofiarne" ("Gitanjali"), nagrodzone w rok później Nagrodą Nobla. Od 1912 sam tłumaczył swoje utwory na angielski, bądź zlecał tłumaczenie swoim krewnym. Na polski tłumaczony był m.in. przez Staffa, Kasprowicza, Mirandolę, Birkenmajera, Schayera i innych. Otrzymawszy w roku 1915 wysoki tytuł brytyjski, odrzucił go w cztery lata później. Skrajny pacyfista i przeciwnik przemocy we wszystkich jej formach.

Jako pedagog założył w 1901 eksperymentalną szkołę w Santiniketan (z sanskrytu Przystań Pokoju) (w stanie Bengal Zachodni), dawny "uniwersytet leśny", w której stosował zarówno indyjskie, jak i europejskie metody wychowawcze, przekształconą 1921 w uniwersytet, Visva Bharati University.

Zajmował się problematyką wychowania widzianą poprzez kategorie prawdy i piękna, nie wychowania rozumianego jako system oświatowy. Tagore przez 40 lat w sposób konsekwentny doprowadził do urzeczywistnienia ideału wychowania.

7 sierpnia 1941 w Kalkucie.

Krytyka zachodniej kultury oświatowej

    •    kategorie które uniemożliwiają urzeczywistnienie ideału wychowania:
    ◦    brak harmonii między indywidualnością a społeczeństwem (między jednostką a uniwersum)
    ◦    brak harmonii między jednostką a naturą
    ◦    traktowanie ludzkiej osoby fragmentarycznie
    ◦    świat duchowy traktowany jako wydzielona nadbudowa właściwa świadomości elity
    ◦    lekceważy i spłyca sens istnienia młodego człowieka, wydziedzicza go z potrzeby bezpośredniego kontaktu z wielorakimi formami świata i z naturalnej skłonności do porozumienia z uniwersaliami
    ◦    zdominowana przez gromadzenie wiadomości, gdzie wszystko było odgórnie zaplanowanej zorganizowane oraz nie oczekiwano od nauczyciela wielkiej inwencji twórczej
    ◦    ma suchą formę scjentyzmu
    ◦    nie stanowi istoty życia
    ◦    dyscyplina nie bierze pod uwagę indywidualności dziecka
    ◦    praktykowanie zawładnięcia dzieckiem w imię jego "dobra" i pozbawianie go indywidualności, narzucanie dziecku świata dorosłych i ich potrzeb
    ◦    nadmierne zaufanie do książek – jako drogi do powierzchownego przyswajania idei, pozbawionego niezależnego myślowego wysiłku i wyższej woli

Specyfika procesu wychowania według Tagorego

    1.    Wysuwanie na pierwszy plan percepcji emocjonalno-estetycznej oraz poznanie intuicyjne, przed poznaniem naukowym.
    2.    Kształtowanie charakteru i życia duchowego oraz, co za tym idzie, osiągnięcie wyzwolenia z bolesności życia, poznawanie siebie, nauka powściągliwości, opanowania pożądliwości wobec dobrobytu i prostego konsumpcyjnego stosunku do niego, poszanowanie w dziecku potrzeby wyrażania się, ekspresji.
    3.    Odkrywanie harmonii prawdy i piękna, wychowanie przez prawdę i dla prawdy absolutnej. Przezwyciężanie samoograniczenia, samodoskonalenie i nauka pokonywania trudów poznawania prawdy przez stosowanie wyrzeczeń i naturalnej inspiracji radości życiem.
    4.    Wychowanie powinno wyrastać z naturalnych kulturowych podstaw społeczności i kierować się ku wartościom scalającym kulturę indyjską. Plan etyczny – budowanie moralnego charakteru przez aktywność na rzecz domostwa i współzarządzania szkołą.
    5.    Krzewienie ideału miłości – nadrzędna wartość moralna, sprzyja głębszemu, bezpośredniemu wglądowi w esencję ludzkiej natury, poprzez miłość człowiek zwielokrotnia samego siebie (oparcie na wzorcach otwartości i prostoty).
    6.    Przezwyciężanie samoograniczenia, samodoskonalenie i nauka pokonywania trudów poznawania prawdy przez stosowanie wyrzeczeń i naturalnej inspiracji radości życiem.
    7.    Nauka pokory – chroni przed agresywną interpretacją mniemań o tym co dobre i przed jednostronnym identyfikowaniem twórczego działania z sukcesem.
    8.    Zacność życia – akcent na treści i formy, które sprzyjałyby rozwijaniu świadomej tożsamości kulturowej i umiejętności twórczego oraz samodzielnego rozwiązywania problemów społecznych.
    9.    Czerpanie radości z nauczania – jako wyraz doświadczania własnego życia duchowego i zrozumienia, że istnieje harmonia między ich życiem duchowym, prawdą i pięknem a życiem duchowym innych osób.
    10.    Specyfika środowiska, w jakim powinno się odbywać nauczanie – strefa neutralna, w bliskim kontakcie z naturą, z dala od osad i od niepożądanych zewnętrznych wpływów burzących spokój uczniów.
    11.    Uwzględnianie różnorodności doświadczeń – wspólnoty i samotności, aktywności i kontemplacji (nauka władania sobą).

Wybrane dzieła

    •    Historia poety (1877)
    •    Wieczorne pieśni (1881)
    •    Poranne pieśni (1883)
    •    Złota łódź (1893)
    •    Przemijanie (1899)
    •    Pamięć (1902)
    •    Rozbicie (1905)
    •    Pieśni ofiarne (1912)
    •    Dom i świat (1915-1916)
    •    Wspomnienia. Błyski Bengalu (1923, tom 16 Biblioteki Laureatów Nobla; tłumaczenie: Jerzy Bandrowski)
    •    Głodne kamienie (zbiór opowiadań 1916 po angielsku, 1923 po polsku)

W 1950 jego pieśń "Jana Gana Mana" została oficjalnym hymnem państwowym Indii. Pieśń "Amar Shonar Bangla" została hymnem Bangladeszu.