Lucille Clifton: * shadows * / * cienie * (tł. Ela Binswanger)

LOGOWANIE

Lucille Clifton (27 czerwca 1936 w Depew, Erie County, New York - 13 lutego 2010 w Baltimore, Maryland) - amerykańska poetka, pisarka i pedagog z Buffalo w stanie Nowy Jork wywodząca się z rodziny z zachodnioafrykańskiego królestwa Dahomey, obecnie Republiki Beninu. W latach 1979-1985 nosiła tytuł Poet Laureate of Maryland, była dwukrotną finalistą Nagrody Pulitzera za poezję, otrzymała National Book Award for Poetry 2000. W 2007 zdobyła Nagrodę Poezji Ruth Lilly; nagroda w wysokości 100 000 USD jest uhonorowaniem żyjącego amerykańskiego poety, którego "osiągnięcia w życiu wymagają niezwykłego uznania". Clifton otrzymała też Medal Roberta Frosta za całokształt twórczości od Poetry Society of America.

Przyszła na świat jako Thelma Lucille Sayles, córka pracownika przemysłu metalurgicznego. Była stypendystką Howard University w Waszyngtonie w latach 1953-1955, następnie studiowała na State University of New York w Fredonii (niedaleko Buffalo).

W 1958 poślubiła Freda Jamesa Cliftona, profesora filozofii na uniwersytecie w Buffalo i rzeźbiarza, którego rzeźby przedstawiały afrykańskie twarze. Lucille i jej mąż mieli sześcioro dzieci, cztery córki i dwóch synów. W 1984 jej mąż zmarł na raka.

W 1967 debiutowała w antologii "The Poetry of the Negro". W 1967 Cliftonowie przeprowadzili się do Baltimore w stanie Maryland. Jej pierwszy zbiór wierszy, "Good Times", został opublikowany w 1969 i wymieniony przez The New York Times jako jedna z dziesięciu najlepszych książek roku.

W latach 1985-1998 Clifton była profesorem literatury i twórczego pisania na University of California w Santa Cruz. Była cenioną profesorką nauk humanistycznych w St. Mary's College of Maryland. W latach 1995-1999 wykładała na Columbia University.

Lucille Clifton prześledziła korzenie swojej rodziny w zachodnioafrykańskim królestwie Dahomey, obecnie Republika Beninu. Gdy dorastała, jej matka powiedziała: "Bądź dumna, jesteś jedną z kobiet z Dahomey!"

Jako jedną ze swoich przodków wymienia pierwszą czarną kobietę, która została "legalnie powieszona" za nieumyślne spowodowanie śmierci w stanie Kentucky w czasach niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych.

Dziewczęta w jej rodzinie rodzą się z dodatkowym palcem na każdej ręce, to cecha genetyczna, polidaktylia. Dwa dodatkowe palce Lucille zostały amputowane chirurgicznie, gdy była małym dzieckiem, co było wówczas powszechną praktyką ze względu na przesąd i piętno społeczne. Jej „dwa duchy-palce” i ich działania stały się tematem w jej poezji i innych pismach.

Problemy zdrowotne w późniejszych latach obejmowały bolesną dnę, która przysparzała jej trudności w chodzeniu.

Jej seria książek dla dzieci na temat młodego czarnego chłopca rozpoczęła się w 1970 z okazji Dni Everetta Andersona. Everett Anderson, bohater kilku książek Clifton, mówi w afroamerykańskim języku angielskim i zajmuje się prawdziwymi problemami społecznymi.

Prace Clifton znajdują się w antologiach takich jak "My Black Me: A Beginning Book of Black Poetry", "A Poemat of Own Own: Voices of American Women Yesterday and Today", "Black Stars: African American Women Writers", "Daughters of Africa" i "Bedrock: Writers on the Wonders of Geology".

Badania nad życiem i pisarstwem Cliftona obejmują dwa tytuły: "Wild Blessings: The Poetry of Lucille Clifton" (LSU Press, 2004) Hilary Holladay oraz "Lucille Clifton: Her Life and Letters" (Praeger, 2006) Mary Jane Lupton.

W 1980 Clifton opublikowała wiersz "hołd dla moich bioder" w zbiorze wierszy "Dwugłowa kobieta", który w całości jest "hołdem dla czerni". Ten szczególny zbiór poezji jest także początkiem zainteresowania Cliftonem przedstawieniem "transgresyjnego czarnego ciała", "hołd dla moich bioder" poprzedzony był wierszem "hołd dla moich włosów" - i dopełniał temat związku między afroamerykańskimi kobietami i mężczyznami, mający na celu odkrycie negatywnych stereotypów związanych z czarnymi ciałami kobiet.

"hołd dla moich bioder" i "hołd dla moich włosów" wiążą ciało afroamerykańskie z potęgami mitologicznymi - techniką literacką powszechną wśród wielu dzieł literackich Afroamerykanów. Jane Campbell przedstawia ideę, że "specyficzny wpływ tworzenia mitów na relacje rasowe... stanowi akt radykalny, zachęcający publiczność do obalenia rasistowskiej mitologii, która udaremnia i pokonuje Afro-Amerykanów, i do zastąpienia jej nową mitologią zakorzenioną w czarnej perspektywie. Wiersz Clifton "hołd dla moich bioder", celebruje afroamerykańskie ciało kobiety jako źródło siły, seksualności, dumy i wolności.

Ta poetka z Depew w hrabstwie Erie

pochodziła z innej świata sfery,

córa cór z Dahomey,

dumna z karnacji swej,

pięknej niczym czerń czarnej pantery.

(ebs)