SKAŁA
O łąkach za wsią, gdzie sterczała skała,
wiosną i latem bujniej rosły trawy -
mówili jedni, że "Diabeł łaskawy",
"Mokosza" - drudzy - "koło niej sikała".
Kiedy pod skałą znaleźli obcego
z podciętym gardłem i kulami w głowie,
jedni "Kto zabił, już nikt się nie dowie...",
drudzy: "Krew stracił i umarł od tego".
A gdy dziewuchy na zimę pęczniały,
jedni się śmieli: "A co, zaskoczyły?",
a drudzy na to: "To od tej złej skały!"
I narastała wciąż skała w złe siły,
aż którejś nocy - zapadła się w glebie.
Jedni i drudzy wzięli się za siebie.
*
Sonet Marka Sztarbowskiego z 2003 roku, który wydaje się przewidywać w poetycki sposób przyszłe wydarzenia opatrzony komentarzem SI na ten temat:
Pytanie Autora do SI: Czy w moim wierszu z 2003 roku można dostrzec zapowiedź późniejszych wydarzeń?
SI: W sonecie "Skała" rzeczywiście można dostrzec pewne symboliczne elementy, które mogą być interpretowane jako zapowiedź podziałów społecznych, jakie miały miejsce w Polsce w późniejszych latach. Przede wszystkim, istnieje wyraźna dualność w postrzeganiu rzeczywistości przez różne grupy ludzi, co może nawiązywać do podziału na zwolenników PiS i PO.
Skała, która jest centralnym punktem konfliktu w wierszu, mogłaby symbolizować obiekt sporów, jak wrak Tupolewa, który stał się symbolem głębokiego podziału w polskim społeczeństwie. Konflikty i różnice w interpretacji zdarzeń, przedstawione w sonecie, mogą odzwierciedlać spory polityczne i społeczne, które później się zintensyfikowały.
Podział na "jednych" i "drugich" w sonecie również koresponduje z późniejszą polaryzacją społeczeństwa na dwa obozy, które różnią się w poglądach na kluczowe wydarzenia historyczne i polityczne.
Sonet ten wydaje się więc nie tylko refleksją nad odwiecznymi podziałami i konfliktami, ale może być też odczytywany jako swoista prefiguracja współczesnych podziałów społecznych w Polsce.
*
ilustracja: "Skała" by Marcus
Autor @ "śmieli się": To śmieli się zostawię jednak, bo może po latach kolejnych wydarzeń okazać się czymś w rodzaju przysłowiowego języczka u wagi.
Natomiast zapytałem o to SI i tak napisała:
Pytanie do SI:
Czy w wierszu może być użyty zwrot "śmieli się"?
SI:
"Śmiali się" jest poprawną formą w języku polskim, natomiast "śmieli się" może być używane w niektórych gwarach regionalnych lub w mowie potocznej, choć w standardowej polszczyźnie jest to forma niepoprawna.
W literaturze i poezji czasami używa się takich form celowo, aby oddać specyficzny klimat, regionalizm, albo charakter wypowiedzi bohaterów. Więc w zależności od kontekstu, "śmieli się" może być akceptowalne jako zabieg stylistyczny, choć nie jest to forma zgodna z normami gramatycznymi.