SPOŁECZEŃSTWO 13.12.2013 21:19

fot. pressmix.eu

Pani Przewodnicząca, Panie Przewodniczący, Panie i Panowie Posłowie!

Nawiązując do wypowiedzi przedmówców trzeba zapytać, dlaczego nasz wymiar sprawiedliwości swymi decyzjami często krzywdzi ludzi. By na to odpowiedzieć, należy spojrzeć na kondycję całego wymiaru sprawiedliwości w świetle danych statystycznych oraz wypowiedzi samych prawników dostrzegających ten problem.

Szokujące dane

Z książki Wymiar sprawiedliwości w Unii Europejskiej, opracowanej w Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości pod kierunkiem prof. Andrzeja Siemaszko i innych opracowań, dowiadujemy się, że:

- W 2010 r. z 90 000 skarg na działanie sądów resort sprawiedliwości uznał za zasadne tylko 3,8% (z danych Ministerstwa Sprawiedliwości).

- We Francji w 2008 r. na 100 tys. mieszkańców było 9 sędziów - w Polsce 26. Postępowania gospodarcze w Polsce trwały przeciętnie 850 dni - we Francji 76. Mieliśmy 3-krotnie więcej sędziów i 11-krotnie dłuższe postępowania.

- "Przeciętna sprawa o zabójstwo trwała w roku 2008 w Polsce średnio 14 miesięcy, w Finlandii zaś - 3 miesiące.”

- "W Polsce w 2010 r. mieliśmy 6281 prokuratorów. Najwięcej w Europie. W znacznie większej Francji było ich wtedy 1908. W Polsce mamy 16,5 prokuratorów na 100 tys. mieszkańców. We Francji 3,0!”

- "W Polsce w 2010 r. na sądownictwo wydano 1,82% budżetu państwa (bez więziennictwa i Ministerstwa Sprawiedliwości), podczas gdy w Anglii, Danii i Irlandii wydano 0,2%.” - dziewięć razy mniej.”

- "W projekcie budżetu państwa na 2012 rok przewidziano wydatki na wymiar sprawiedliwości na kwotę 10 mld zł /.../, co stanowi 3,1% budżetu. Wydatki na wymiar sprawiedliwości będą większe niż na naukę - dwukrotnie, oświatę i wychowanie - sześciokrotnie, ochronę zdrowia (bez NFZ) - o blisko połowę."

- W relacji do budżetu Anglia na pomoc prawną wydaje 9 razy więcej niż Polska, zaś na sądownictwo 9 razy mniej. Relacja wydatków pomoc prawna/sądownictwo wynosi 81 razy więcej niż w Polsce. To przepaść. W Polsce przypada 2,6 adwokatów na jednego sędziego w Anglii 70,8 - 27 razy więcej.

Oceny i opinie

- "Bardzo duża liczba sędziów w Polsce /.../ nadal nie znajduje odzwierciedlenia w większej sprawności postępowań sądowych.”

- "Mitem okazuje się wyjątkowo duże obciążenie pracą polskich sędziów i prokuratorów /.../ stosowne współczynniki w odniesieniu do naszego kraju należą do najniższych w Unii. Nie jest więc zgodna z prawdą - nader często formułowana - opinia, wedle której główną przyczyną niewydolności polskiego wymiaru sprawiedliwości jest nadmierna liczba spraw.”

- "Biorąc pod uwagę tak liczny korpus sędziowsko-prokuratorski, powinniśmy mieć bodaj najsprawniejszy wymiar sprawiedliwości w Unii Europejskiej. Jest on jednak nadal  nieefektywny.”

- "Polskie sądownictwo jawi się zatem niczym beczka bez dna: istotne zwiększanie nakładów /.../ nadal nie znajduje odzwierciedlenia w większej sprawności postępowań sądowych.” 

- "Na zakończenie wypada odnieść się do zasadniczej kwestii zasygnalizowanej już w tytule: czy w świetle przytoczonych danych można uznać polski wymiar sprawiedliwości za efektywny? Odpowiedź jest zdecydowanie negatywna.” [1] Wszystkie cytaty i oceny z opracowania prof. Andrzeja Siemaszko.

- "Prokuratorski i sądowy horror DLACZEGO POLSKA PO TYLU LATACH OD 1989 ROKU wciąż nierządem stoi?” - To nie ulotka anarchistów, a tytuł artykułu prof. Marcina Króla z Uniwersytetu Warszawskiego, w którym pisze (podkreślenia MZ):

- "Polacy we wszystkich badaniach pokazują brak zaufania do prokuratury i sądów. Ale cały wymiar sprawiedliwości w ogóle się tym nie przejmuje. Wreszcie - wbrew pozorom - nie jest tak, że władza sądownicza powinna być całkowicie niezależna. Owszem, od władzy wykonawczej i ustawodawczej, ale nie od opinii publicznej. Najgorzej zaczyna się dziać wtedy, kiedy nasze poczucie sprawiedliwości kompletnie rozmija się z prokuratorskim i sądowym. A do tego już w Polsce doszło.”
 
Tytuł pracy sędziego Jacka Ignaczewskiego  z 2007 roku mówi sam za siebie: „Gruntowną reformę sądownictwa czas zacząć.”

Korupcja

O korupcji w wymiarze sprawiedliwości nie mówi się jak o wstydliwej chorobie w rodzinie. Tymczasem rozwija się ona coraz bardziej i niszczy nasz system wymiaru sprawiedliwości. Psuje nasz kraj.

Prof. Marek Safjan w książce Prawa Polska pisze:

Jeden z moich wybitnych kolegów obecny na tym spotkaniu przekonywał mnie o tym, że ma nieustanne potwierdzenia i sygnały od swych znajomych adwokatów i radców, że muszą załatwiać wiele spraw w sądach jedynie z określonymi sędziami i wedle określonych stawek. Słyszy się o takich sprawach często i pozostaje to w wyraźnej dysharmonii z zapewnieniami, że przypadki korupcji w sądach są rzadkie, odosobnione i w jakiś sposób nieuniknione… Na ulicy i na salonach słyszy się coś innego. /.../

Badania prowadzone przez zespół socjologów prawa pod kierownictwem prof. Marii Boruckiej-Arctowej /.../ wskazują na rosnące w społeczeństwie przeświadczenie o niesprawiedliwości wymiaru sprawiedliwości, o rosnącej liczbie przypadków korupcji.”

Z badań studentów Wydziału Prawa UW z 1999 r. wynika, że 61% z nich akceptowało KORUPCJĘ, a 49% krzywoprzysięstwo w swej przyszłej pracy zawodowej. Dziś pracują oni w naszych sądach i prokuraturach!

Ministerstwo Sprawiedliwości nie prowadzi statystyk dotyczących korupcji w wymiarze sprawiedliwości! Nie ma danych, nie ma korupcji!

Wyniki sondaży na portalu www.forum-z.cba.pl pokazują aktualny stosunek społeczeństwa do wymiaru sprawiedliwości.

- Czy znieść immunitet sędziów i prokuratorów?                        -  "tak” 95%
- Czy wymiar sprawiedliwości jest skorumpowany?                   -  "tak” 97%   
- Czy popierasz akcję „Naprawmy wymiar sprawiedliwości”?    -  "tak” 99%

Liczba wizyt na Forum-Z i blogu Tokfm  200 tys. z 67 krajów.

Podsumowując dane i opinie naukowców należy jednoznacznie stwierdzić, że nasz wymiar sprawiedliwości jest ciężko chory. Mamy wadliwe prawo, źle działające sądy i prokuratury, w których panuje korupcja i nepotyzm. System jest źle zorganizowany, drogi, niesprawny, z przerostami funkcji kierowniczych oraz cechami państwa represyjnego. Ten system hamuje nasz rozwój gospodarczy i nie odpowiada potrzebom społeczeństwa. Sędzia Jacek Ignaczewski mówi wprost o „zapaści funkcjonalnej systemu”.

Co więc zrobić? Należy ten system naprawić i radykalnie zmienić, dokonując „generalnego remontu” całego systemu. Zgodni są w tym specjaliści, jak i opinia publiczna. Pozostaje odpowiedzieć, jak tego dokonać.

O wszystkim decydują kadry!

W naszym wymiarze sprawiedliwości zmienić lub naprawić trzeba wiele, jednak kluczowym problemem jest radykalna odnowa kadrowa. Bez tego żadna gruntowna reforma się nie uda. Od tego należy zacząć. Konieczne jest:

1) Zlikwidowanie przywilejów sędziów i prokuratorów jak immunitet, nieusuwalność i nieprzenaszalność. "W większości krajów Unii Europejskiej sędziowie i prokuratorzy nie mają immunitetu, mają normowany czas pracy i są pozbawieni przywilejów nieusuwalności i nieprzenaszalności, ich status jest więc w istocie zbliżony do statusu urzędników państwowych.”

2) Powołanie Niezależnej Komisji Analiz Procesów Sądowych (NKAPS), która będzie badać  rażące przypadki wyroków naruszających prawo, podobnej do Angielskiej CCRC. Będzie to organ niezależny od rządu i władz wymiaru sprawiedliwości. Jeśli w kraju najstarszej demokracji uznano za zasadne powołanie takiego organu, to tym bardziej uzasadnione jest jego powołanie u nas.

3) Wprowadzenie konkursów i wyborw na sędziów i prokuratorów funkcyjnych - rejonowych, okręgowych i apelacyjnych, oraz do SN i TK pod przejrzystą kontrolą społeczną. Pozwoli to na awansowanie na stanowiska kierownicze ludzi wartościowych, o nieskazitelnych postawach moralnych, oraz najwyższych kwalifikacjach zawodowych i bogatym doświadczeniu.

Bez wprowadzenia wymienionych zmian oraz radykalnej przebudowy organizacji funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości dalsze inwestowanie w tak bardzo kosztowny system nie ma najmniejszego sensu, bo jak pisze prof. Andrzej Siemaszko "Polskie sądownictwo jawi się zatem jako beczka bez dna”.

To pierwsze trzy punkty programu, kolejne podano w portalu Forum-Z, a następne będą dodawane sukcesywnie w miarę postępu prac koncepcyjnych i realizacyjnych. W prace nad projektem i realizacją programu naprawy wymiaru sprawiedliwości należy zaangażować całe świadome społeczeństwo obywatelskie. W tym celu należy rozpropagować ideę, by w każdej stacji TV, w radiu, w każdym portalu internetowym, w każdym dzienniku i tygodniku powstała stała audycja czy rubryka o nazwie "Naprawiamy Wymiar  Sprawiedliwości", w której całe społeczeństwo będzie informowane zarówno o aktualnej sytuacji w wymiarze sprawiedliwości, jak i planowanych i realizowanych przedsięwzięciach. Wszyscy musimy zdać sobie sprawę, że społeczeństwo jest słabo zorientowane w rzeczywistym funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości.

Nie przyszedłem tu, by narzekać, prosić lub żądać - przedstawiam cel i program!

Dobrze wiemy, że sama budowa dróg i autostrad nie wystarczy, by żyło się nam dobrze, bezpiecznie i sprawiedliwie, a życie w kraju bezpiecznym i sprawiedliwym jest ciągle ogromną, niezaspokojoną potrzebą społeczną. To Wy, Posłanki i Posłowie Komisji Sprawiedliwości możecie je zaspokoić. Myśląc o przedstawionym programie nie zapomnijcie o młodych wykształconych ludziach, którzy nie mogą znaleźć pracy i wyjeżdżają za granicę, a najlepsi tam zostają. O przedsiębiorcach, którym nasze państwo nie stworzyło do tej pory optymalnych warunków rozwoju, o innych skrzywdzonych ludziach. Nasze prawo rodzinne jest przykładem na to, z jaką patologią mamy do czynienia w imieniu państwa i w wykonaniu bezkarnych sędziów.

Czas przypomnieć, że jesteście Panie i Panowie Posłowie przedstawicielami całego społeczeństwa. Spoczywa na Was ogromna odpowiedzialność za stan i jakość naszego wymiaru sprawiedliwości. Sprawiedliwość powinna być jednakowa dla wszystkich, zarówno dla szwaczki, która zarabia 1500 zł, jak i dla prezesa korporacji, który dostaje pół miliona. Teraz równa dla wszystkich NIE JEST.

Wprowadzenie kilku drobnych zmian w konstytucji ograniczających nieuzasadnione przywileje niewielkiej grupy ludzi ma ogromne, kluczowe znaczenie dla naprawy wymiaru sprawiedliwości i przyszłości naszego państwa. Zdaję sobie sprawę, że wiele osób, pewnie również na tej sali, nie wierzy w możliwość realizacji przedstawionego celu. Tym wątpiącym dedykuję nasze hasło: 

Jeśli myślisz, że nic nie możesz zmienić, ZMIEŃ MYŚLENIE!

Zapraszam wszystkich do odwiedzenia Forum-Z i wpisanie się na listę poparcia.

Przedstawienie całego zagadnienia, które poruszyłem, wymaga więcej czasu, dlatego jestem do dyspozycji i stawię się na wezwanie, jeśli Komisja uzna za stosowne zwołać posiedzenie poświęcone problematyce realizacji tego programu.

Ten program możemy zrealizować tylko RAZEM, wspólnie - koalicja, opozycja, parlament, rząd, całe społeczeństwo.

Żyjemy w kraju wolnym i demokratycznym, wszyscy razem musimy teraz sprawić, byśmy zaczęli żyć w kraju sprawiedliwym.

Dziękuję za uwagę.                                                                   

*

Wystąpienie Michała Ziębińskiego przed połączonymi sejmowymi komisjami Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Polityki Społecznej i Rodziny w dniu 12 grudnia 2013 r. (w ramach działalności "NAPRAWMY WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI").



Przypisy:
[1]: Wszystkie cytaty i oceny z opracowania prof. Andrzeja Siemaszko.

KOMENTARZE