SPOŁECZEŃSTWO 02.11.2012 16:54

Jason Otts

Huragan zagraża dziś w nocy około pięćdziesięciu milionom ludzi. To jakby całej Polsce i jeszcze trochę. Abstrakcja? Dla nas, tu, w Polsce, przyzwyczajonych do bardziej umiarkowanych szaleństw przyrody, raczej. Ale nie dla mnie. To właśnie u wschodnich wybrzeży Stanów Zjednoczonych przeżyłam najprawdziwszy w świecie huragan. Żeby było straszniej - na łodzi. Żeby kompletniej - łącznie z okiem. Opisałam to już wtedy. Teraz, gdy od kilku dni wszystkie media w coraz bardziej dramatycznym tonie podają, że huragan Sandy się rozkręca, że zebrał już żniwo na Karaibach, że jest tuż, tuż, że dziś w nocy uderzy, że już uderza, że na jego drodze są Waszyngton, Nowy Jork..., myślami jestem tam, gdzie byłam wtedy, gdzieś w połowie Chesapeake Bay, na szarpanym huraganem jachcie. Wracam do tamtych przeżyć, do tamtych regionów, do tamtej historii. I wracam do tego, co na ten temat napisałam...

Huragan, cyklon, tajfun, to jeden diabeł… albo całe ich piekło. W naszych szerokościach geograficznych to zjawisko przyrody na szczęście nie jest znane. Zaś reportaże w telewizji mają się do rzeczywistości tak, jak zapalanie zimnych ogni pod choinką do pożaru domu z sypiącymi się płonącymi belkami na głowę, gdy naprawdę jest się w samym środku żywiołu. Inaczej mówiąc nie da się tego „pokazać". To, co przeżywają mieszkańcy Karaibów, Meksyku, wystawionych na huragany wybrzeży Stanów Zjednoczonych, trudne jest do wyobrażenia, chyba że się samemu przeżyło prawdziwy tropikalny hurrican. Mnie się to przydarzyło na rejsie jachtem w cztery osoby. Było to już w zasadzie poza sezonem huraganów, ten nosił napoleońskie imię Josephine [1] W 2006 roku, w pierwszą rocznicę uderzenia huraganu Katrina na Nowy Orlean, opowiadałam o tym w audycji Beaty Pawlikowskiej "Świat według blondynki" w Radio Zet, huragan Josephine tylko się otarł o 1. stopień... ale i tak wystarczy. . Najpierw robi się coraz głośniej i głośniej, leje i wieje coraz gwałtowniej, i tak przez parę godzin. W końcu morze, ulewa i rozszalałe powietrze jednocześnie wyją i huczą tak wściekle, że niebo zdaje się pękać i walić, Ziemia trzaskać w szwach i rozpadać raz na zawsze, a wiatr i woda są jak tysiące rozpędzonych samochodów i wszystkie rycząc jadą wprost na ciebie [2] Bardzo dobrze pokazał huragan na Karaibach, na lądzie, Ridley Scott w filmie "1492: Wyprawa do raju" z Gerardem Depardieu w roli Krzysztofa Kolumba; natomiast huragan na morzu doskonale sfilmował Wolfgang Petersen w "Gniewie oceanu" ("The Perfect Storm") z Georgem Clooneyem i Markiem Wahlbergiem w rolach głównych. . Tak może wyglądać tylko koniec świata.

W listopadzie w tamtych rejonach zaczyna się pora sucha i trwa aż do maja. W porze deszczowej, a zwłaszcza od sierpnia do października, gdy temperatura wody w Atlantyku, gdzie zawiązują się huragany, wynosi 27 stopni Celsjusza i więcej, niebezpieczeństwo tropikalnych burz i cyklonów, zwanych tu hurricanami [3] Stąd nasz polski huragan, jedno z nielicznych słów w naszym słowniku pochodzące wprost od Indian Morza Karaibskiego. , jest tak ogromne, że sezon żeglarski zamiera, stacjonujące na tych wodach jachty (i łodzie motorowe) czekają na swych właścicieli w tak zwanych „hurrican holes", czyli w miarę chronionych od wiatru zatokach i portach, a mieszkańcy narażonych na żywioł wybrzeży i wysp nasłuchują z niepokojem komunikatów radiowych, i gotowi są na najgorsze.

To, co nam kojarzy się co najwyżej z biblijnym potopem, może się tam wydarzyć kilka razy w ciągu jednego lata [4] Przy wzmożonej aktywności burz tropikalnych, 13-16 w sezonie, może być 7-9 o sile huraganów. : wiatr o sile w porywach do 300 kilometrów na godzinę, tygodniowe opady do 3,5 metra [5] Dla porównania maksymalna ilość opadu, jaką zarejestrowano w Polsce w czasie katastrofalnej powodzi w lipcu 1997 wynosiła niespełna pół metra w ciągu trzech dni. , fale morskie wyższe od budynków. Dla przedkolumbijskich Indian szczepu Arawak, pierwotnych mieszkańców wysp Morza Karaibskiego, określenie „huracan" oznaczało „demony zła". Hurricany, zwane też, zależnie od regionu, tajfunami, cyklonami, bungami, czy willy-willy [6] Willy-willy, to nazwa używana w rejonie Morza Timor i u północno-zachodnich wybrzeży Australii, tam niebezpieczeństwo cyklonów to okres od listopada do marca. , to jedne z najbardziej niszczących katastrof natury. Energie wyzwolone w ciągu godziny są równe tysiącu hiroszimskich bomb. Domy zamieniają się w zapałki. Statki, łodzie, samochody, a nawet mniejsze samoloty wywraca jak zabawki [7] Widziałam takie powywracane przez huragan samoloty na wyspie St. Martin, wyglądały jakby jakiś olbrzym niedbale je porozrzucał. , drzewa wyrywa z korzeniami, plantacje kawy, bananów, trzciny cukrowej obraca w perzynę. Giną ludzie i zwierzęta. Jeśli huragan uderza w gęsto zaludnione regiony, jak niszczycielska Katrina [8] Huragan Katrina - jeden z trzydziestu najbardziej morderczych huraganów, jakie kiedykolwiek nawiedziły Stany Zjednoczone. Wśród zarejestrowanych atlantyckich cyklonów był to szósty pod względem siły wiatru. Huragan uformował się 23 sierpnia 2005 roku na Bahamach. w roku 2005 w Nowy Orlean, to spustoszenia są wyjątkowo ogromne. Sandy już nazywany jest FrankenSandy lub Frankenstorm... szykuje ludziom horror na Halloween.


Potworny w skutkach hurrican nawiedził w roku 1930 wyspę Santo Domingo i pociągnął za sobą ponad dziesięć tysięcy ofiar. W roku 1979 wyspę Dominikę nawiedziły aż dwa huragany raz za razem [9] Najbardziej katastrofalnym huraganem w udokumentowanej historii był tajfun, który w 1970 r. spustoszył Bangladesz. Nie ma dokładnych danych dotyczących liczby ofiar, ale ostrożne szacunki podają liczbę co najmniej 300 tys. zabitych, głównie w wyniku zalania nisko położonych terenów przez fale przypływu (a zatem znacznie więcej, niż tsunami 26.12.2004). Straty spowodowane przez huragan Andrew na Bahamach i w południowo-wschodnich stanach USA w 1992 przekroczyły 30 mld dolarów USA. Katastrofalny huragan Mitch zaatakował jesienią 1998 Amerykę Środkową, powodując kilkanaście tysięcy ofiar śmiertelnych i kolosalne straty materialne, głównie na skutek opadów i spowodowanych nimi osunięć ziemi oraz powodzi. Z kolei we wrześniu 2005 roku huragan Katrina spowodował zalanie Nowego Orleanu oraz spustoszył stan Mississippi. (wg Wikipedii) . W charakterze pomnika zostawiono po nich autobus przywalony ogromnym drzewem, ku przestrodze. Na prawie wszystkich wyspach Karaibskich, do których kiedykolwiek przybijałam, widoczne były ślady spustoszeń spowodowanych huraganami. Mieszkańcy próbują się potem jakoś pozbierać, posprzątać co najpilniejsze. Reszta zostaje. Dzieło potwornego zniszczenia. Z całą pewnością ślady będą długo widoczne. Może nawet kilka pokoleń.

Oba wybrzeża Zatoki Chesapeake noszą ślady zetknięcia z huraganami. Wtedy, gdy się tam znaleźliśmy, właśnie przeszedł kolejny huragan, widzieliśmy zdewastowane domy, zdruzgotane mola, nawet jachty wyrzucone na ląd, trudne do usunięcia wraki. Tego obawialiśmy się najbardziej. Jeśli nie ma takiego portu, gdzie można by się schronić, wtedy najlepiej odpłynąć od brzegu, nowoczesna "niezatapialna" łódź prędzej wytrzyma szarpanie wiatrem i zalewanie falami, niż uderzenia o cokolwiek. Płynęliśmy więc i szukaliśmy miejsca, gdzie moglibyśmy rzucić kotwice, wszystkie siedem, jakie posiadaliśmy, żeby jacht stał w miejscu, bo gdybyśmy stracili panowanie nad nim, rzuciłoby nas o brzeg i to byłby nasz koniec. Tyle, że te kotwice muszą rzeczywiście wytrzymać napór wiatru i wody. Jak jedna strzeli, to mogą puścić wszystkie.

My byliśmy żeglarzami doświadczonymi, ale ta druga para, nasi goście, już nie. Wysłaliśmy ich pod pokład, a sami, przepinając się stalowymi linkami do relingu, zajęliśmy się kotwicami i zabezpieczaniem wszystkiego na pokładzie, co mogłoby się uwolnić. I cały czas byliśmy tym właśnie zajęci. Żeby nie dać się spłukać i żeby w nas nic nie uderzyło. I człowiek tak bardzo się na tym koncentruje, że zupełnie zapomina o strachu. To na tym polega tajemnica zachowań w takich sytuacjach, całkowita koncentracja na zadaniu.

Przeżyć huragan na morzu to doświadczenie żeglarskie jedyne w swoim rodzaju. Nie życzę go nikomu, ale post factum mogę powiedzieć, że jest w tym i niesamowita groza, i niebywałe piękno. Huk, szarpanie wiatrem i woda chlastająca ze wszystkich stron, i z góry, i z boków, i z dołu… Ale przyroda ma i tu coś zupełnie niezwykłego do zaproponowania. Trzeba tylko mieć szczęście porównywalne do trafienia głównej wygranej na loterii, bo prawdopodobieństwo jest niewielkie, średnica huraganu ma wiele kilometrów: nagle, w jednej chwili, wszystko cichnie, ukazuje się niebieskie jak farbka niebo i bardzo intensywnie pachnie świeżym ozonem. Świat wydaje się tak nierealny, że pierwsza moja myśl była: nie przeżyliśmy i tak właśnie wygląda niebo. Cicho, jasno, czysto i niebiesko. Ale nie ma tak dobrze. Żyliśmy. Spotkaliśmy się tylko oko w oko z cyklonem. A potem zaczął się obłędny taniec w drugą stronę.


Na zdj. Chesapeake Bay, Landsat photo NASA, from circa 2000 / Hurricane Katrina August 28 2005 NASA.jpg: i po Katrinie: Nowy Orlean, dom na Florydzie, statki wyrzucone na ląd / Zdewastowane wybrzeże zatoki Chesapeake po huraganie Fran (zdj. moje)

Przypisy:
[1]: W 2006 roku, w pierwszą rocznicę uderzenia huraganu Katrina na Nowy Orlean, opowiadałam o tym w audycji Beaty Pawlikowskiej "Świat według blondynki" w Radio Zet, huragan Josephine tylko się otarł o 1. stopień... ale i tak wystarczy.
[2]: Bardzo dobrze pokazał huragan na Karaibach, na lądzie, Ridley Scott w filmie "1492: Wyprawa do raju" z Gerardem Depardieu w roli Krzysztofa Kolumba; natomiast huragan na morzu doskonale sfilmował Wolfgang Petersen w "Gniewie oceanu" ("The Perfect Storm") z Georgem Clooneyem i Markiem Wahlbergiem w rolach głównych.
[3]: Stąd nasz polski huragan, jedno z nielicznych słów w naszym słowniku pochodzące wprost od Indian Morza Karaibskiego.
[4]: Przy wzmożonej aktywności burz tropikalnych, 13-16 w sezonie, może być 7-9 o sile huraganów.
[5]: Dla porównania maksymalna ilość opadu, jaką zarejestrowano w Polsce w czasie katastrofalnej powodzi w lipcu 1997 wynosiła niespełna pół metra w ciągu trzech dni.
[6]: Willy-willy, to nazwa używana w rejonie Morza Timor i u północno-zachodnich wybrzeży Australii, tam niebezpieczeństwo cyklonów to okres od listopada do marca.
[7]: Widziałam takie powywracane przez huragan samoloty na wyspie St. Martin, wyglądały jakby jakiś olbrzym niedbale je porozrzucał.
[8]: Huragan Katrina - jeden z trzydziestu najbardziej morderczych huraganów, jakie kiedykolwiek nawiedziły Stany Zjednoczone. Wśród zarejestrowanych atlantyckich cyklonów był to szósty pod względem siły wiatru. Huragan uformował się 23 sierpnia 2005 roku na Bahamach.
[9]: Najbardziej katastrofalnym huraganem w udokumentowanej historii był tajfun, który w 1970 r. spustoszył Bangladesz. Nie ma dokładnych danych dotyczących liczby ofiar, ale ostrożne szacunki podają liczbę co najmniej 300 tys. zabitych, głównie w wyniku zalania nisko położonych terenów przez fale przypływu (a zatem znacznie więcej, niż tsunami 26.12.2004). Straty spowodowane przez huragan Andrew na Bahamach i w południowo-wschodnich stanach USA w 1992 przekroczyły 30 mld dolarów USA. Katastrofalny huragan Mitch zaatakował jesienią 1998 Amerykę Środkową, powodując kilkanaście tysięcy ofiar śmiertelnych i kolosalne straty materialne, głównie na skutek opadów i spowodowanych nimi osunięć ziemi oraz powodzi. Z kolei we wrześniu 2005 roku huragan Katrina spowodował zalanie Nowego Orleanu oraz spustoszył stan Mississippi. (wg Wikipedii)

czytaj też:

Międzynarodowy Dzień Marynarza
Kim jestem, a jeśli już, to dlaczego aż tyle i tylko tyle?
Nowy Orlean
Biedna Japonia
8 października 1804 - koronacja Jean-Jacquesa Dessalines na cesarza Haiti

KOMENTARZE