Sandro Botticelli (1 marca 1445 we Florencji - ok.15 maja 1510 we Florencji) większość życia spędził w rodzinnej Florencji, odbył nieliczne podróże,
m.in. do Rzymu, Pizy, oraz prawdopodobnie do Mugello. Bardzo szybko
znalazł mecenasów, rodzinę spokrewnioną z Medyceuszami. W tym domu
malował aż do śmierci. W późniejszym okresie malarz uległ ascetycznej
ideologii głoszonej przez Savonarolę, która istotnie wpłynęła na styl jego malarstwa.
W 1504, wraz z innymi wielkimi artystami florenckimi, brał udział w
naradzie, która miała ustalić miejsce ustawienia posągu Michała Anioła -
Dawida. Pod koniec życia stworzył niewiele dzieł. Pomiędzy 1504 a 1510,
rokiem śmierci nie zachowały się żadne wzmianki o artyście.
"Wiosna" ("La Primavera") to jeden z najważniejszych obrazów
Botticellego. Najpiękniejszym elementem zdaje
się grupa trzech Gracji (Czystość, w którą Kupidyn strzela z łuku,
Piękno i Rozkosz). W mitologii greckiej to Charyty a nazywają się: Aglaja ("Promienna"), Eufrozyna ("Rozumna") i Taleja ("Kwitnąca"). Według różnych mitów były córkami Zeusa i Hery lub Zeusa i Eurynome albo Heliosa i Ajgle.
Z prawej strony obrazu biegnie nimfa - Chloris -
którą dotyka swym powiewem Zefir - wiosenny wiatr, z której ust płyną
kwiaty ozdabiające Wiosnę
[1]
Omówienie tych dwóch obrazów "Wiosny" i "Narodzin Wenus", to moja pierwsza praca na studiach
historii sztuki, moim zdaniem na obrazie "Primavera" to nie Zefir a
Boreas (północny zimny wiatr) pokazany jest z prawej strony, wg mitu Boreas zapładniał
kobyły... mógł się dobierać i do nimf, a zapładnianie (płodność) to
bardzo wiosenny temat. Zefir to łagodny wietrzyk przedstawiony na obrazie "Narodziny Wenus" z Chloris. Wizerunki Boreasa i Zefira znacznie się różnią między sobą. Chloris uchodziła za żonę Zefira, ale Boreas mógł ją zapłodnić. Boreasz (także Boreas, gr. ?????? Boréas, ?????? Boriás "wiatr północny" "północ", łac. Boréas "wiatr północny", Boreus "północny", Aquilo "wiatr północny", "północ") - w mitologii greckiej bóg i uosobienie wiatru północnego; utożsamiany z rzymskim Akwilonem. Uosabiał zimny, gwałtowny wiatr, wiejący z północy, zdolny wyrządzać wielkie szkody (bora). W starożytnej Grecji jego imieniem oznaczano jedną ze stron świata - północ. Uchodził za syna tytana Astrajosa i tytanidy Eos oraz za brata Fosforosa (Hesperosa, personifikacji planety Wenus), niektórych gwiazd (personifikacji gwiazd), Eurosa, Notosa, Zefira, przypuszczalnie także Apeliotesa, Kajkiasa, Lipsa, Skirona (personifikacji wiatrów). Porwał Orejtyję, z którą miał dwóch synów, Kalaisa i Zetesa. Kult jego był rozpowszechniony wśród żeglarzy i rolników. Składano mu w ofierze czarnego barana i koguta.
.
• Istnieją różnorodne interpretacje tego dzieła:
◦ Może być to alegoria władzy Wenus (postać centralna) - królestwo
Wenus, gdzie dobro zwycięża zło - jako realizacja humanistycznej utopii,
której idea popularyzowana była przez neoplatońskich filozofów z
Akademii Florenckiej.
◦ Istnieje hipoteza, iż obraz to
alegoria miłości Giuliana Medici i zmarłej przedwcześnie (w 1476)
Simonetty Vespucci (do tej nieszczęśliwej historii Botticelli często się
odwoływał) lub też alegorię śmierci (przedstawionej jako podmuch
Zefira; niebieskawa postać znajdująca się z prawej strony obrazu) i
ponownego życia na Polach Elizejskich wspomnianej damy.
◦
Brzemienna Wenus i jej błogosławiący ruch ręki przypomina Madonnę,
Merkury zaś św. Sebastiana (młodzieniec wyciągający dłoń do nieba,
znajdujący się z lewej strony), a więc obraz może odwoływać się do
religii chrześcijańskiej.
◦ Niektórzy historycy sztuki uważają, iż obraz jest alegorią szczęśliwych rządów Wawrzyńca Wspaniałego.
Obraz "Narodziny Wenus" jest, według niektórych historyków sztuki, swoistą kontynuacją artystyczną "Wiosny".
"Narodziny Wenus" - Istnieją koncepcje, iż powstało w tym samym roku co "Wiosna" (1478) lub też w latach 1484-1486.
Tematyka obrazu zaczerpnięta została z hymnów homeryckich lub z wierszy
"Poliziana" ("Stanze"), bądź też nawiązuje do filozofii neoplatońskiej.
Metaforyczne powiązanie postaci nimfy - Chloris - i Wiosny
zielonymi gałązkami, może świadczyć o nawiązaniu do fragmentów dzieła
Owidiusza - "Przemiany" - (w których to Wiosna naradza się z Chloris).
Dzieło należy do tematyki mitologicznej w twórczości Botticellego obok
"Primavery", "Minerwy z centaurem" czy "Marsa i Wenus".
Chloris (gr. Χλωρις Chlōris "Zielona", łac. Chloris, Flora, od flor, floris "kwiat") - w mitologii greckiej jedna z nimf; bogini kwiatów, utożsamiana z rzymską Florą. Uchodziła za córkę Zeusa (albo Okeanosa, albo syna Zeusa i Niobe, Amphiona, Ἀμφίων, króla miasta Orchomenos w Beocji) oraz za żonę boga wiatru zachodniego, Zefira, z którym miała syna Karposa ("owoc"). Czasami uważano ją za jedną z hor - strażniczkę kwiatów (zamiast Anatole) i boginię wiosny.
W
Narodzinach Wenus zostało spełnionych wiele postulatów dzieła
malarskiego przedstawionych w dziele Leone Battisty Albertiego pod
tytułem "De pictura" ("O malarstwie") z 1435.
W antycznym micie o narodzinach Wenus dopatrywano się mądrości filozoficznej.
Temat ten był często poruszany przez nadwornych poetów Wawrzyńca
Wspaniałego - mecenasa Botticellego. Przypuszcza się, że poemat Angela
Poliziano pt. "Giostra" (1476-78) mógł zainspirować malarza. Marsilio
Ficino tak wyjaśnia symbol Wenus:
"Wenus znaczy Humanitas
(...), Humanitas jest bowiem nimfą znakomitej urody, zrodzoną z nieba i
bardziej od innych ukochaną przez najwyższego Boga. Jej dusza i umysł to
miłość i miłosierdzie, jej oczy to godność i wielkoduszność, ręce -
liberalność i wspaniałość, stopy - przystojność i skromność, całość jest
więc umiarkowaniem i uczciwością, czarem i okazałością.” - Marsilio
Ficino (fragment listu Marsiglia Ficino do Lorenza di Pierfrancesco)
Przypisy:
[1]:
Omówienie tych dwóch obrazów "Wiosny" i "Narodzin Wenus", to moja pierwsza praca na studiach
historii sztuki, moim zdaniem na obrazie "Primavera" to nie Zefir a
Boreas (północny zimny wiatr) pokazany jest z prawej strony, wg mitu Boreas zapładniał
kobyły... mógł się dobierać i do nimf, a zapładnianie (płodność) to
bardzo wiosenny temat. Zefir to łagodny wietrzyk przedstawiony na obrazie "Narodziny Wenus" z Chloris. Wizerunki Boreasa i Zefira znacznie się różnią między sobą. Chloris uchodziła za żonę Zefira, ale Boreas mógł ją zapłodnić. Boreasz (także Boreas, gr. ?????? Boréas, ?????? Boriás "wiatr północny" "północ", łac. Boréas "wiatr północny", Boreus "północny", Aquilo "wiatr północny", "północ") - w mitologii greckiej bóg i uosobienie wiatru północnego; utożsamiany z rzymskim Akwilonem. Uosabiał zimny, gwałtowny wiatr, wiejący z północy, zdolny wyrządzać wielkie szkody (bora). W starożytnej Grecji jego imieniem oznaczano jedną ze stron świata - północ. Uchodził za syna tytana Astrajosa i tytanidy Eos oraz za brata Fosforosa (Hesperosa, personifikacji planety Wenus), niektórych gwiazd (personifikacji gwiazd), Eurosa, Notosa, Zefira, przypuszczalnie także Apeliotesa, Kajkiasa, Lipsa, Skirona (personifikacji wiatrów). Porwał Orejtyję, z którą miał dwóch synów, Kalaisa i Zetesa. Kult jego był rozpowszechniony wśród żeglarzy i rolników. Składano mu w ofierze czarnego barana i koguta.
KOMENTARZE