Giorgio Vasari (30 lipca 1511 w Arezzo - 27 czerwca 1574 we Florencji)

LOGOWANIE

Pewien architekt z Toskanii,
miał złoty pomysł, kochani,
spisać za pamięci
żywoty największych
artystów - zapamiętani!

(ebs)

Giorgio Vasari - włoski historiograf sztuki, architekt i malarz, autor "Żywotów najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów" (1550). Jeden z głównych przedstawicieli manieryzmu w sztuce, pozostawił po sobie dzieła w całych środkowych Włoszech. W latach 50. XVI w. pracował w Rzymie na zlecenie papieża Juliusza III oraz kardynała Alessandro Farnese.

Urodził się 30 lipca 1511 w Arezzo. Jego rodzina uprawiała od pokoleń garncarstwo ("vasaio" - "garncarz").

Giorgio początkowo uczył się sztuki malowania na szkle w rodzinnym Arezzo, po czym ojcu udało się umieścić go we Florencji pod opiekę dworu Medicich (Medyceuszów). Uczył się wraz z młodymi Medici, Ippolito i Alessandro. Przypuszczalnie był przez krótki czas uczniem Michała Anioła, następnie obracał się w kręgu Andrei del Sarto.

W latach 60. na zlecenie Kosmy I Medyceusza wzniósł kompleks Uffizi, który następnie połączył korytarzem (Corridoio Vasariano) z rezydencją książąt - Pałacem Pittich.

Do najważniejszych prac malarskich Vasariego należy dekoracja malarska w Palazzo Vecchio we Florencji oraz malowidło w kopule florenckiej katedry.

Dziełem życia Vasariego, za które jest najbardziej ceniony, jest zbiór biografii najwybitniejszych artystów włoskich "Le vite de' più eccellenti architetti, pittori, et scultori italiani, da Cimabue insino a' tempi nostri", 1. wydanie 1550, 2. w 1568 - uzupełnione i z nieznacznie zmienionym tytułem "Le vite dei più eccellenti pittori, scultori e architetti" - "Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów".

Dzieło to obejmujące ponad 300 lat rozwoju sztuki i 108 biografii artystów od Giovanniego Cimabue (*1240) po Michała Anioła (Michelangela) skupionych głównie wokół Medicich to najważniejsze źródło o włoskim renesansie.

Vasari uchodzi za jednego z pierwszych historyków sztuki. To on wprowadził pojęcie "gotyk", choć w sensie pejoratywnym. Włoskie "gotico" oznacza "obcy", "barbarzyński", "pomylony", "chaotyczny". Vasari był wielbicielem sztuki antycznej traktując ją jako wyznacznik kanonów estetyki.

Również określenie "manieryzm" pochodzi od niego. Ale przede wszystkim pisząc o artystach włoskich po raz pierwszy użył słowa "rinascita", "renesans", pojęcia określającego potem całą epokę. Przedstawił typowo renesansową koncepcję historiograficzną, zakładającą upadek sztuki w średniowieczu i jej stopniowe odradzanie się od czasów Giotta aż do kulminacji w osobie Michała Anioła. Głównym ośrodkiem odrodzenia sztuk plastycznych była dla niego Toskania.

Pozostawił również po sobie "Wspomnienia" ("Libro delle ricordanze").

Zmarł 27 czerwca 1574 we Florencji.

"Imiona wielu dawnych i obecnych architektów, rzeźbiarzy i malarzy oraz ich niezliczone dzieła w różnych częściach Włoch bywają z wolna zapominane, a potem zatracone i to (...) w taki sposób, że artyści muszą uważać, iż pamięć o nich niechybnie umiera." ("Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów", tł. Karol Estreicher)