Ten perski matematyk z Chiwy
nie używał zera dla zgrywy,
zero to nie nic,
to wcale nie wic,
cyfra z zerami konto żywi.
(ebs)
Muhammad ibn Musa al-Chuwarizmi (ur. ok. 780 w Chiwie - zm. ok. 850 w Bagdadzie)
Nadworny
matematyk i astronom kalifa z Bagdadu Muhammad ibn Musa al-Chuwarizmi
napisał w IX wieku kilka ważnych dzieł o indyjskim systemie liczbowym
(zwanym potem cyframi arabskimi) i metodach rozwiązywania równań, czym
zyskał sobie przydomek "pan tablic". Jego dzieło "O rachowaniu cyframi
indyjskimi", napisane około 825, wraz z pracą arabskiego matematyka
Al-Kindi, pozwoliło rozprzestrzenić się matematyce indyjskiej oraz
cyfrom arabskim w Europie.
Dzięki jego pracom na Bliskim
Wschodzie zaczęto stosować pochodzący z Indii dziesiętny system liczenia
i pozycyjny system zapisu liczb, które wkrótce dotarły do Europy
wypierając cyfry rzymskie. Jego prace pozwoliły też wprowadzić i
wyjaśnić pojęcia zera
[1]
Gwoli prawdy: "Najdonioślejsze natomiast było odkrycie zera po raz trzeci, którego dokonali Hindusi ok. V w. W wynalezionym przez nich systemie dziesiątkowym pojawiła się idea zera jako miejsca dziesiętnego, czyli liczby. Ten system liczbowy w XIII w. za pośrednictwem kupców arabskich rozprzestrzenił się w całym ówczesnym cywilizowanym świecie. Z tego względu nosi nazwę systemu arabskiego, a same cyfry 0, 1, ... 9 to cyfry arabskie.
Trzeba tu koniecznie dodać, że wielu historyków nauki twierdzi, że matematyka indyjska oparta jest na wcześniejszych systemach naukowych, takich jak astronomia chaldejska czy grecka." cały tekst
Bardzo
ciekawe jest też identyczne zastosowanie koncepcji zera w dwóch
cywilizacjach rozdzielonych czasem i przestrzenią - Babilonie i imperium
Majów. Rysunek w połowie strony.
Za powyższe uzupełnienia dziękuję p. Annie Rościszewskiej :)
o wynalazieniu zera, etymologii słów "zero" i "cyfra" oraz "Wiersz ku czci" (wynalazcy zera) Wisławy Szymborskiej w moim króciutkim tekściku na stronie Zwoje / Scrolls pt. "Zero, czyli nic i wszystko"
i stosowanie ułamków.
Jako pierwszy ułożył
tablice funkcji trygonometrycznych sinus i tangens, wprowadził elementy
algebry. Termin algebra pochodzi od tytułu jego dzieła "Kitāb al-jabr
wa'l-muqābala" ("Zasady redukcji i przenoszenia"), zaś algorytm od
łacińskiej wersji jego nazwiska.
Wiele greckich i arabskich prac
matematycznych zostało następnie przetłumaczonych na łacinę, co
pozwoliło na dalszy rozwój tych koncepcji w średniowiecznej Europie,
jednak zajmowanie się matematyką w średniowiecznej Europie miało inne
przyczyny niż dziś. Wierzono, że matematyka dostarcza klucza do
zrozumienia porządku Stworzenia, zgodnie z platońskim dialogiem
"Timajos" i biblijnym wersetem głoszącym, iż Bóg "wszystko urządził
według miary i liczby, i wagi".
Historia starożytnej i
średniowiecznej matematyki składa się z okresów postępu oddzielonych
całymi stuleciami stagnacji. Schemat ten zakończył się dopiero w okresie
renesansu. Niebagatelną rolę w rozprzestrzenianiu się cyfr arabskich i arabskiej matematyki mieli kupcy,
podróżnicy i żeglarze żydowcy, którzy docierali do najdalszych
zakątków Starego Świata. Era nieprzerwanego rozwoju matematyki, rozpoczęta w
XVI-wiecznych renesansowych Włoszech, trwa po dziś dzień.
*
Poniżej obejrzeć można moje zdjęcia z 2012 roku z największej księgarni w Zurichu, Orell-Füssli, książki o Islamie, o wkładzie kultury muzułmańskiej w światową kulturę, książki arabskich, perskich autorów itd. itp. są tam obecne i czytane. WIĘCEJ WIEDZY MNIEJ STRACHU to najlepsze hasło w dzisiejszym złożonym świecie!
Dołączam też tytuły przetłumaczonych na polski książek syryjsko-niemieckiego pisarza, chemika z wykształcenia, chrześcijanina z Damaszku piszącego pod pseudonimem Rafik Schami (* 23 czerwca 1946 w Damaszku; رفيق شامي, DMG Rafīq Šāmī), Rafik Schami oznacza "Damaszkowy Przyjaciel" prawdziwe nazwisko autora to Suheil Fadél (سهيل فاضل, DMG Suheil Fāḍel).
Na koniec zwracam Waszą uwagę na książkę "Platon in Bagdad", jedną z tych na półkach księgarni w Zurichu, niestety nieprzetłumaczoną jeszcze na polski. Jej autor,
John Freely, ur. w 1926 roku w Brooklynie, wychowywał się tam i w Irlandii, żyje w Istambule, gdzie wykładał fizykę i historię nauki na uniwersytecie Bosphorus. Jest autorem licznych książek na temat historii Wenecji, Aten, Grecji, Turcji oraz Imperium Osmańskiego oraz przewodników w tych miejscach. Po angielsku książka nosi tytuł "Aladdin's Lamp. How Greek Science Came to Europe Through the Islamic World".
Przypisy:
[1]: Gwoli prawdy: "Najdonioślejsze natomiast było odkrycie zera po raz trzeci, którego dokonali Hindusi ok. V w. W wynalezionym przez nich systemie dziesiątkowym pojawiła się idea zera jako miejsca dziesiętnego, czyli liczby. Ten system liczbowy w XIII w. za pośrednictwem kupców arabskich rozprzestrzenił się w całym ówczesnym cywilizowanym świecie. Z tego względu nosi nazwę systemu arabskiego, a same cyfry 0, 1, ... 9 to cyfry arabskie.
Trzeba tu koniecznie dodać, że wielu historyków nauki twierdzi, że matematyka indyjska oparta jest na wcześniejszych systemach naukowych, takich jak astronomia chaldejska czy grecka."
cały tekstBardzo
ciekawe jest też identyczne zastosowanie koncepcji zera w dwóch
cywilizacjach rozdzielonych czasem i przestrzenią - Babilonie i imperium
Majów. Rysunek w połowie strony.Za powyższe uzupełnienia dziękuję p. Annie Rościszewskiej :)
o wynalazieniu zera, etymologii słów "zero" i "cyfra" oraz "Wiersz ku czci" (wynalazcy zera) Wisławy Szymborskiej w moim króciutkim tekściku na stronie Zwoje / Scrolls pt.
"Zero, czyli nic i wszystko"