LOGOWANIE

W wieku siedmiu lat została porwana z terenu Senegalu lub Gambii i sprzedana w niewolę do Ameryki. Ponieważ była ciężko chora, handlarz chciał się jej prędko pozbyć. Dziewczynkę kupił krawiec John Wheatley jak prezent dla żony Susanny. Wychowywała się w ich domu i otrzymała ich nazwisko.

Jakkolwiek państwo Wheatleyowi wykorzystywali ją do prac domowych, zadbali o jej edukację, zwłaszcza w zakresie umiejętności czytania i pisania, co zadecydowało o jej karierze literackiej. Phyllis jeszcze jako dziecko nauczyła się nie tylko angielskiego, ale po części również greki i łaciny. Wychowywana w duchu chrześcijańskim zaznajomiła się z Biblią. Czytała także dzieła europejskich klasyków, poznawała historię i starożytne

mitologie.

Była bystra, oczytana i zdolna. Pierwszy wiersz "On Mssrs. Hussey and Coffin" napisała w wieku 13 lat, który opublikowała w 1767 roku w gazecie Newport Mercury wydawanej na Rhode Island. Kolejny ważny wiersz, "To the University of Cambridge", napisała w wieku czternastu lat. W 1770 roku opublikowała wiersz "On the Death of the Rev. Mr. George Whitefield".

Wzorowała się wtedy na neoklasycznej poezji Alexandra Pope'a.

18 sierpnia Phyllis został ochrzczona w kościele Old South Meeting House, co było wydarzeniem wyjątkowym, bo niewolnikom odmawiano posługi duchownej w kościołach. Imię Phillis, którym ją nazywano, było nazwą statku z niewolnikami, którym ją przywieziono.

W 1772 bostońskie wydawnictwa odmówiły publikacji tomiku poetki ze względów rasowych. John Wheatley wysłał manuskrypt do Wielkiej Brytanii, do wydawcy Archibalda Bella, który zaprezentował go Selinie Hastings, hrabinie Huntingdon. Wobec słabego zdrowia Phyllis, lekarz rodzinny zalecił jej wyjazd do Anglii, gdzie popłynęła wraz z panią Susanną i Nathanielem, synem Wheatleyów.

Kiedy w 1773 roku w Anglii ukazał się zbiór wierszy młodej poetki zatytułowany "Poems on Various Subjects, Religious and Moral", Phillis stała się atrakcją towarzyską. W Anglii spędziła dwa miesiące, gdzie m.in. zetknęła się z Benjaminem Franklinem, jednym z przyszłych ojców założycieli Stanów Zjednoczonych (1776), wtedy wydawcą, pisarzem, naukowcem i politykiem, wolnomularzem, w przyszłości orędownikiem zniesienia niewolnictwa.

W liście z 1774 roku do barona Constanta de Rebecqa Wheatley'a sam Voltaire dawał ją jako przykład mający przekonać barona, że człowiek czarnoskóry może być poetą.

W 1774, po śmierci żony, John Wheatley, zdeklarowany lojalista, popierający utrzymanie brytyjskiej kontroli nad zamorskimi koloniami, oficjalnie wyzwolił Phyllis. Za to Phyllis już jako wolna obywatelka wspierała swoimi wierszami coraz mocniejszy ruch kolonii amerykańskiej w walce o niepodległość od Królestwa Wielkiej Brytanii.

W 1778 Phyllis wyszła za mąż za wolnego czarnoskórego Amerykanina Johna Petersa, kupca handlującego żywnością. Urodziła troje dzieci. Dwoje z nich zmarło jeszcze za jej życia. Po tym, jak mąż ją porzucił i nie miała środków do życia, pracowała jako kelnerka. Zmarła w Bostonie 5 grudnia 1784 w wieku 31 lat po tym, jak urodziła swoje trzecie dziecko, które zmarło kilka godzin po niej.

Przygotowywany do drugi drugi tomik wierszy nigdy się nie ukazał, a wiele jej wierszy, jak się wydaje, bezpowrotnie zaginęło. Zostały po niej 56 wiersze i 22 listy.

Długi czas nie ceniono zbyt wysoko poezji Wheatley, "biali" krytycy zarzucali jej mało oryginalne imitowanie poezji neoklasycystycznej, "czarni" - zaprzedania się kulturze białych. Dopiero pod koniec XX wieku zaczęto jej dzieło postrzegać nie przez pryzmat koloru skóry wte czy wewte, a autentycznych wartości literackich. W 1998 odkryto jej nieznany do tego czasu wiersz "Ocean". Manuskrypt wiersza na aukcji w Domu Aukcyjnym Christie’s sprzedano za 68 500 $.

Śr

LOGOWANIE

NEWSLETTER

WYSZUKIWARKA

Phillis Wheatley

KALENDARION

KONTAKT

TEKSTY

POEZJON