Hilda Doolittle (10 września 1886 w Bethlehem, Pensylwania - 27 września 1961 w Zurychu, Szwajcaria) - amerykańska poetka, powieściopisarka i autorka wspomnień, publikująca pod inicjałami H.D., początkowo związana z imagizmem, następnie z feministycznym nurtem modernistycznej poezji i prozy. Debiutowała tomikiem "Sea Garden" w 1916. Pisała zarówno wiersze jak i powieści, a także wspomnienia. Jej życie przypadło na okres między dwiema wojnami światowymi i na czasy tych wojen, co wpłynęło na jej zdrowie psychiczne i twórczość, efektem jej wojennych doświadczeń są m.in. wiersze wydane pt. "The Walls Do Not Fall" w 1944. W jej twórczości ważną rolę odgrywają odniesienia do tradycji kultury europejskiej, zwłaszcza do mitologii greckiej i Biblii, opublikowała wiele tłumaczeń z greki, fascynowała ją Safona. W latach 50. napisała poemat epicki "Helen in Egipt", swoistą reinterpretację wojny trojańskiej. Jej styl poetycki od II wojny światowej aż do śmierci przesunął się w stronę złożonych, długich wierszy o tematyce ezoterycznej i pacyfistycznej. W prozie posługiwała się techniką strumienia świadomości, jednak początkowo ceniono przede wszystkim jej twórczość z okresu imagizmu. Po ponownej ocenie przez krytyków feministycznych w latach 70. i 80. XX wieku znaczenie jej późnych długich poematów i prozy zostało coraz bardziej docenione, a ona sama stała się centralną postacią w historii literatury modernistycznej. 

Urodziła się w miejscowości Betlehem w stanie Pennsylvania w zamożnej inteligenckiej rodzinie, miała pięciu braci. Wychowywała się w Filadelfii, gdzie jej ojciec, astronom, profesor akademicki, został dyrektorem obserwatorium astronomicznego. Jej matka była ewangeliczką z kościoła Braci morawskich. Jej kariera rozpoczęła się w 1911, po tym jak przeprowadziła się do Londynu i - zaręczona z amerykańskim poetą i krytykiem-emigrantem Ezrą Poundem - założyła wraz z nim awangardową grupę poetów imagistów. Od 1905, krótkiego okresu studiów literatury greckiej, przyjaźniła się z poetami Marianne Moore i Williamem Carlosem Williamsem. 

Związek uczuciowy z Ezrą Poundem nie trwał długo, ostatecznie para się rozstała, jednak pozostając na zawsze w bliskich relacjach. W 1913 wyszła za mąż za poznanego w Londynie wśród imagistów poetę i powieściopisarza Richarda Aldingtona. W 1915 straciła dziecko - uważała, że szok na wieść o zatopieniu RMS Lusitania 7 maja 1915 pośrednio spowodował poronienie. Wkrótce po tej tragedii małżonkowie się rozstali (choć oficjalnie rozwiedli dopiero w 1938). W 1919, chora na grypę hiszpankę, urodziła córkę Frances Perditę, której ojcem był Cecil Gray, szkocki kompozytor, przyjaciel D.H. Lawrence'a. 

Hilda Doolittle była osobą otwarcie biseksualną. W lipcu 1918 poznała kilka lat młodszą, bogatą angielską powieściopisarkę Bryher (Annie Winifred Ellerman), która długo była jej partnerką romantyczno-erotyczną, obie mieszkały razem z przerwami aż do 1950 roku. Obie miały wielu innych partnerów, ale Bryher była kochanką H.D. do końca jej życia. Bryher zawarła małżeństwo z rozsądku z amerykańskim pisarzem i wydawcą Robertem McAlmonem, co pozwoliło mu wykorzystać część jej majątku na sfinansowanie jego paryskiego wydawnictwa Contact Press. W 1923 Hilde i Bryher udały się do Egiptu na otwarcie grobowca Tutanchamona, zanim osiedliły się w Szwajcarii.

W latach 30. z traumy wojennej próbował ją wyleczyć Zygmunt Freud - pod koniec I. wojny światowej zginął jeden z jej braci, a pogrążony w żałobie ojciec wkrótce potem zmarł, w 1927 zmarła jej matka. Hilde skierował do Freuda psychoanalityk Bryher z powodu jej pogłębiającego się lęku związanego ze wzrostem znaczenia Adolfa Hitlera (co okazało się nie chorobą, a przewidywalnością). Freud starał się też zrozumieć jej biseksualizm. Cykle, "HERmiona", "Bid Me to Live", "Paint It Today" i "Asphodel" są w dużej mierze autobiograficzne i zajmują się rozwojem artystki oraz konfliktem między pożądaniem heteroseksualnym i lesbijskim.

W 1927 Bryher rozwiodła się z McAlmonem, by poślubić Kennetha Macphersona, ówczesnego kochanka H.D. Bryher, Macpherson i H.D. mieszkali i podróżowali razem po Europie, we troje żyli w związku ménage à trois, razem zamieszkali nad Jeziorem Genewskim w willi w stylu Bauhaus. Bryher adoptowała córkę H.D., Perditę, będąc jeszcze żoną Macphersona: co doprowadziło do zmiany imienia na Perdita Macpherson. Perdita, zgodnie z testamentem Bryther, stała się dziedziczką jej majątku. 

Hilda i Bryher przeżyły inwazję Hitlera na Londyn, gdzie spędziły resztę wojny. Po wojnie Hilde wróciła do Szwajcarii, tu mieszkała do końca życia. Pod koniec lat 50. przeszła dalsze leczenie u psychoanalityka Ericha Heydta, który wspierał ją, gdy pisała "End to Torment", pamiętnik ze swojego związku z Poundem.

Późniejsze prace H.D. w dużej mierze czerpały z jej eklektycznego połączenia chrześcijaństwa, starożytnej religii greckiej i egipskiej, spirytualizmu, hermetyzmu, martynizmu i kabały za pośrednictwem dzieł Roberta Ambelaina, alchemii, tarota, astrologii i freudowskiej psychoanalizy. Wykorzystała medium długiego poematu, aby zbadać i przekazać tę mieszankę duchowości.

W latach 1952-1955, będąc w wieku 60 lat, H.D. napisała swój najdłuższy poemat, "Helen in Egypt". Został on opublikowany tuż przed jej śmiercią w 1961. Opiera się na trylogii dramatu Eurypidesa "Helen", ale wyobraża sobie życie Heleny Trojańskiej po upadku Troi i jej schronieniu się w Egipcie. Poemat rekonstruuje homerycką opowieść w feministycznej reinterpretacji. Długa forma i szeroki zakres historyczny poematu były postrzegane jako odpowiedź na "Cantos" Pounda, które podziwiała. W "End to Torment" pochwalała określenie "Helen in Egypt" przez Normana Holmesa Pearsona jako "jej 'cantos'".

Do Stanów Zjednoczonych powróciła raz, w 1960, kiedy to jako pierwsza kobieta została uhonorowana Medalem Zasługi za poezję od Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury (Award of Merit Medal for poetry from the American Academy of Arts and Letters).

H.D. nie wróciła do zdrowia po udarze w lipcu 1961, kiedy to znalazła się w Klinice Hirslanden w Zurychu, gdzie zmarła 27 września. Pozostawiła Bryher i "wspólną" córkę Perditę.

Jej prochy przewieziono do Bethlehem w Pensylwanii, gdzie pochowano je w rodzinnej mogile na cmentarzu Nisky Hill 28 października 1961. Na jej nagrobku wyryto wersy z jej wczesnego poematu "Epitaph":

So you may say,

Greek flower; Greek ecstasy

reclaims forever

one who died

following intricate song's

lost measure.

Można więc powiedzieć,

grecki kwiat; grecka ekstaza

odzyskuje na zawsze

tego, kto umarł

podążając za zaginionym rytmem

intrygującej pieśni.

Odrodzenie zainteresowania H.D. w latach 70. i 80. umożliwiło publikację szeregu jej nieopublikowanych prac i ponowne wydanie wielu wcześniejszych tomów, głównie w prestiżowym wydawnictwie awangardowych dzieł modernistycznych i postmodernistycznych, New Directions. Krytycy feministyczni uważali, że poezja H.D. stanowi głęboką eksplorację sytuacji kobiety jako pisarki, kochanki i poszukiwaczki odkupieńczych realiów w zdominowanym przez mężczyzn świecie, który jest w stanie ciągłej wojny.

Na język polski wiersze H.D. tłumaczyli m.in. Leszek Engelking, Andrzej Szuba, Michał Popławski.

KONTAKT

TEKSTY

• Sortuj:
• Alfabetycznie |
• Po dacie publikacji |
• Najczęściej czytane

POEZJON

• Sortuj:
• Alfabetycznie |
• Po dacie publikacji |
• Najczęściej czytane